HABER MERKEZİ- Fransa’da iktidarı sarsan ve 52 haftadır devam eden Sarı Yelekliler Hareketi, bu haftasonunda birinci yıldönümü eylemleri için ülke genelinde 53’üncü kez sokağa çıktı. Harekete mensup gruplar tarafından bugün Fransa genelinde 140 eylem çağrısı yapıldı. Hükümet, şiddet olayları korkusuyla tüm polis teşkilatını tam kadro göreve çağırdı.
Bundan tam bir yıl önce, 17 Kasım 2018’de, akaryakıt vergilerine zam yapılmasını protesto etmek için sokaklara dökülen Sarı Yelekliler, ülkede siyaseti değiştiren hareketin birinci yıldönümünde, kapsamlı eylemler düzenledi.
Ülkenin başkenti Paris’in Place d’Italie meydanında yolları kapatan eylemcilere polis biber gazı ile saldırdı.
Kentte öğlen saatlerine kadar 41 kişinin gözaltına alındığını açıklandı.
Fransız medyasının yer vermediği görüntülerde polislerin eylemcilere uyguladığı şiddet de görüntülendi.
VALİLİK YASAKLAMIŞTI
Hareketin Parisli liderlerinden Thierry Paul Valette’in Facebook’da açtığı “53’üncü eylem: Champ Elysees’de yıldönümü” başlıklı sayfaya, 5 bin kişi “katılacağını”, 6 bin 500 kişi de “katılmayı düşündüğünü” söylemişti. Ancak Paris Valiliği, 16 Mart’ta yaşanan şiddetli gösteriler ve cadde üzerindeki dükkanların kırılıp dökülmesi nedeniyle, bu tarihten itibaren dünyaca ünlü caddeye girişleri yasakladı.
Gösteri yapmanın anayasal bir hak olduğunu savunan Valette, “Ben çağrımı geri çekmiyorum. Gösteri yapma hakkımız var. Hükümet ile aramızdaki güç gösterisini ve İçişleri Bakanlığı’nın ne yapacağını göreceğiz” diyerek caddede eylem yapmakta kararlı olduklarını açıkladı. Valette, Facebook sayfasında, Champs Elysees’nin tepesindeki Zafer Takı (Arc de Triomphe) etrafındaki trafiği yavaşlatan “salyangoz eylemi” de gerçekleştireceklerini dile getirdi.
Sarı Yelekliler hareketinin önemli isimlerinden Eric Drouet de, bir video yayınlayarak, yasaklı bölge dışında, adını son anda açıklayacağı bir noktada toplandıktan sonra Champs Elysees’ye yürüme çağrısı yaptı. Drouet, saat 10.00’dan itibaren de Paris’e giriş yapan otoyolların tıkanması eylemi önerdi. Bu çağrıya da 750 kişi katılacağını belirtti.
Hareketin bir diğer tanınan ismi Sophie Tissier ise, kentin doğusunda 13’üncü Paris’ten Bastille Meydanı’na yürünmesini öngören eylemin onaylandığını duyurdu.
Eylem çağrılarında, “alışveriş tapınakları” diye adlandırılan alışveriş merkezleri, Ikea, Apple, Nike, Carrefour gibi mağazaları işgal çağrıları da yer aldı. Ancak çağrılarda, işgal eylemlerinin barışçı bir şekilde yapılması, kırıp dökme ya da yağma olmadan gerçekleştirilmesi gerektiği belirtildi.
Çağrılarda ayrıca 5 Aralık’ta sendikalarla ve öğrencilerle birlikte yapılması planlanan büyük gösterilere kadar, hareketin eylemlerine devam edeceği belirtildi.
Bazı gruplarsa uyku tulumu ve battaniyelerle gelerek gece de kalma çağrısı yaptı. Paris’in Montreuil, St. Ouen banliyölerinden başkente yürünecek, Vitry sur Seine’de ise, Paris’e gidemeyenler dev barbekü toplantısı yapacak.
TÜM POLİS TEŞKİLATI GÖREV YAPTI
Paris Valiliği, hareketin başlamasına yol açan imza kampanyasının hazırlayıcısı Priscilla Ludosky’nin önerdiği ve Saint Lazare Garı’ndan, Invalides meydanına yürümeyi öngören güzergahı da reddetti. Valilik, eylemcilerden kentin doğu bölgesinde güzergah belirlemesini istedi. Polis, Champs Elysees’nin yanı sıra, Elysee Sarayı ve Ulusal Meclis etrafında da geniş güvenlik önlemleri aldı.
İçişleri Bakanlığı, Paris’te büyük bir katılım beklemese de, şiddet olaylarının yaşanması ihtimaline karşı tüm polis teşkilatını yüzde 100 göreve çağırdı. Başkentte, binlerce polis memurunun yanı sıra, 180 motorlu polis, jandarma ve özel güvenlik birimleri görev yaptı.
1 YIL NASIL GEÇTİ?
Fransa’da 17 Kasım 2018 tarihinde hükümetin birbiri ardına açıkladığı vergi artışlarına akaryakıt vergilerini de eklemesi üzerine sosyal medya üzerinden bir imza kampanyası yayınlayan Priscilla Ludosky’nin çağrısı insanları sokağa döktü. Son derece doğaçlama bir şekilde, 282 bin Fransız, otomobillerde bulunması zorunlu olan ve herkesin kolaylıkla ulaşabileceği sarı güvenlik yeleğini giyerek sokağa çıktı. Genç, yaşlı, kadın erkek, alt/orta sınıf her kesimden Fransız, hükümeti protesto etti.
Protestoların sembolik alanına dönüşen Champs Elysees caddesinde, 1 Aralık’ta yapılan ve “Kara Cumartesi” diye anılan eylem, hem polis şiddetine hem de göstericilerin şiddetli öfkesine sahne oldu. Polis sabah 8.30’dan gece 23.00’e kadar eylemcilerle çatıştı. Arc de Triomphe’a girildi, dükkanların camları indirildi, öfkeli gençler kentin altını üstüne getirdi. Polis, halkla doğrudan çatışmamak için gaz bombası kullandı. Ancak LBD adı verilen plastik mermilerin kullanılması halk arasında yaralanmaları artırdı. Güvenlik güçleri sadece 1 Aralık’ta 10 bin gaz bombası kullandı.
Cumhurbaşkanı Macron, 1 Aralık dev eyleminin ardından 10 gün boyunca hiç görünmedi. Sonunda 10 Aralık tarihinde, traşsız ve gergin bir yüzle ekranlara çıkarak Sarı Yelekliler’in taleplerini karşılamak için 10 milyar Euro ek ödenek çıkaracaklarını açıkladı. Ancak geç gelen bu açıklama, hareketin sona ermesi için yeterli olmadı.
EYLEMCİLERE CEZA YAĞDI
Champs Elysees’de 16 Mart’ta yaşanan şiddetli eylemler sonunda hükümet 10 Nisan’da “Gösteri ve Yürüyüş Yasası’nı” sertleştirerek, eylemlerde yüz saklamaya 1 yıl hapis, 15 bin Euro da ceza getirdi. Polise, kontrolleri artıran, aramaları derinleştiren yeni yetkiler verdi. Yasak bölgelerde eylem yapanlara 135 Euro ceza getirdi. Bu çerçevede nisan ayından bu yana bin 193 kişiye ceza kesildi. Champs Elysees gösterilere yasaklandı. Paris Emniyet Müdürü Michel Delpuech görevden alındı.
Ülke tarihinde daha önce görülmeyen bir şiddet ortamında gerçekleşen eylemlerde 4 bin 500 gösterici ve polis yaralandı, 20’den fazla göstericinin eli, kolu koptu. Hareketin önemli isimlerinden Jerome Rodriguez de dahil çok sayıda gösterici gözünü kaybetti. Şiddet eylemlerinden çok sayıda gazeteci de payını aldı.
Eylemlere katılan 3 bin 163 eylemci ceza aldı, 400 Sarı Yelekli tutuklandı, bin 236’sının hapis cezası tecil edildi, 919 eylemciye ise ceza kesildi. Yalnızca Paris’teki eylemlerde 3 bin 166 kişi gözaltına alındı, bunların bin 459’u serbest bırakıldı, bin 446’sı hakim karşısına çıkarıldı.
Buna karşılık, şiddet uygulayan 212 polis hakkındaki dosya, polis polisi adı verilen IGPN müfettişlerine gönderildi. Bu dosyalardan 146’sı sonuçlandırıldı ve yalnızca 2 polis ceza aldı.
Şiddet olayları ve tutuklamalar nedeniyle eylemlere katılım azaldı. Ancak tümüyle sona ermeden 52 hafta boyunca, her cumartesi günü tekrar etti. Bugün yapılan anketler, harekete Fransızlar’ın yüzde 45’inin hala destek verdiğini gösteriyor. Bu ilk günlerde verilen yüzde 70 desteğin gerisinde olsa da, hala önemli bir kesim tarafından eylemlerin desteklendiğini ortaya koyuyor.
Ciddi sosyal çalkantıdan geçen ve her sektörden eylemlerin yaşandığı Fransa’da hükümet, halkın öfkesini dindirmeyi başaramadı. Sarı Yelekliler, yıl dönümü eyleminin ardından 5 Aralık’ta ülke genelinde emeklilik reformuna karşı, sendikalar ve meslek örgütleriyle birlikte yeniden sokağa çıkmaya hazırlanıyor.
