Halkın yüzde 84.4’ü aylık 1 kg’dan az ya da hiç et tüketemiyor

HABER MERKEZİ- Koronavirüs pandemisi Türkiye’de sadece sağlık alanında zararlar vermedi, ekonomik olarak vatandaşın zorlandığı bu dönemde artan enflasyon oranları da temel ihtiyaçların kolaylıkla karşılanamamasına neden oldu. Tüketici Hakları Derneği’nin (THK) “Covid-19 pandemisinde yoksulların temel gıdalara erişimi’’ adlı çalışması vatandaşın temel gıda tüketiminde son bir yılda bakliyat ürünlerine kaydığını gözler önüne serdi.

Koronavirüs pandemisinin en çok etkilediği ülkelerin başında gelen Türkiye’de vatandaşın temel ihtiyaçlarında son bir yılda ciddi değişimler gerçekleşti. THK’nın hazırladığı anketlerle oluşturulan rapora göre, Türkiye’de vatandaşın temel gıda maddesi bakliyat ürünleri oldu. Anketlere katılan katılımcıların yüzde 97.7’sine göre pandemi döneminde gıda fiyatlarında ciddi artış yaşandı. 2020 yılının Ocak ayında asgari ücretle 46 kg kırmızı et alınabilirken, bu miktar 2021 yılının Ocak ayında 40 kg’ye düştü. Son bir yılda gerçekleşen dikkat çekici bir başka detay ise kahvaltılık gıdaların ve sofralık yağ tüketiminin ciddi şekilde düşüş yaşaması oldu.

PANDEMİ ÖNCESİ ET TÜKEMETEMEDİĞİNİ SÖYLEYEN KATILIMCILARIN ORANI PANDEMİ SONRASI İKİ KATINA ÇIKTI

Koronavirüs pandemisi, ekonomik olarak yoksullar için sıkıntılı bir hal almasına rağmen hükümet tarafından sağlanan destekler temel ihtiyaçları karşılamanın çok gerisinde kaldı. THK’nin hazırladığı raporda, pandemi öncesi düzenli olarak kırmızı et tüketemediğini söyleyenlerin oranı yüzde 16.8 iken, bu oran pandemi sonrası yaklaşık iki katına çıkarak yüzde 31.2’ye yükseldi. Bir başka önemli istatistik ise, ayda 2 kg’dan fazla kırmızı et tüketenler pandemi öncesinde yüzde 13.3 iken, bu oran pandemi döneminde yüzde 3.5’e düştü. THK’nın anketine katılanların yüzde 84.4’ü aylık olarak 1 kg’dan az veya hiç et tüketemiyor.

Et tüketiminde düşüş yaşayan bir tek kırmızı et olmadı. Türkiye’de vatandaşların tavuk ve balık tüketimi de pandemi sürecinde ciddi düşüş yaşadı. Raporda yer alan bilgilere göre, pandemi öncesinde düzenli olarak balık tüketemeyenlerin oranı yüzde 24.3 iken, pandemi sırasında bu oran yüzde 37.6’ya yükseldi. Anketlere katılan katılımcılar arasında aylık 2 kg’dan fazla tavuk tüketenlerin oranı koronavirüs pandemisi öncesinde yüzde 18.5 iken, bu oran pandemi sırasında yüzde 4’e kadar geriledi.

YEMEKLİK VE SOFRALIK YAĞ TÜKETİMİ GELEN ZAMLAR SONRASI YÜZDE 32 DÜŞTÜ

Koronavirüs pandemisi sırasında en fazla zammın geldiği ürünlerin başında gelen Ayçiçek yağı, marketlerde alarm takılarak satılmaya başladı. THK’nın verilerine göre, Mart 2020 tarihinde asgari ücret ile 211 litre Ayçiçek yağı, 77 litre Zeytinyağı veya 39 kg tereyağı alınıyorken, Ocak 2021 tarihi itibariyle 176 litre Ayçiçek yağı, 56 litre zeytinyağı veya 35 kg tereyağı satın alınabiliyor. Ekonomik olarak herkesi etkileyen koronavirüs pandemisi sırasında aylık 2 kg’dan fazla tereyağı tüketenlerin oranı yüzde 30 azalarak yüzde 2.3’e düştü. Bu oran pandemi öncesinde yüzde 7.5 olarak açıklanmıştı. Öte yandan, ankete katılanların yüzde 77’si pandemi sırasında aylık yarım kilodan az tereyağı tükettiklerini veya hiç tüketemediklerini belirtti. Yağ tüketimi istatistiklerin dikkat çeken bir başka detay ise, katılımcıların yüzde 42.8’i pandemi öncesinde ayda 1 kg’dan fazla Ayçiçek yağı tükettiklerini belirtirken, koronavirüs salgını sırasında bu oran yüzde 32.4’e düştü. Ayçiçek yağını yarım kilodan az veya hiç tüketemediğini belirtenlerin oranı ise pandemi sürecinde yüzde 39.3 olarak gerçekleşti.

BAKLİYAT TÜKETİMİ ARTTI; KAHVALTILIK GIDALARIN TÜKETİMİ DE DÜŞTÜ

Türkiye’de pandemi sırasında kahvaltılık gıdaların tüketiminde de düşüş yaşandı. THK’nın anketine katılanların yüzde 67.6’sı pandemi öncesinde yumurtayı gülük bir şekilde tüketebiliyorken, koronavirüs salgını sonrası bu oran yüzde 43.9’a düştü. Yumurta tüketimi haftada bir kere yapanların oranı ise pandemi sürecinde arttı. Haftada bir yumurta tüketenlerin oranı salgın öncesinde yüzde 13.3 iken, bu oran salgın sırasında yüzde 21.4’e yükseldi. Diğer kahvaltılık gıdaların gümlük tüketim oranı pandemi sürecinde düşüş yaşadı. Türkiye’de yoksulların yaklaşık yüzde 84’ü haftada en az bir veya daha fazla makarna tüketirken, bu kişilerin yüzde 75’i de bulgur tüketiyor. Ülke genelinde neredeyse bütün gıda ürünlerinde tüketim oranı düşüş yaşarken bakliyat ürünlerinde ise durum tam tersi. Kuru bakliyat ürünlerine vatandaşın talebi artarken, THK’nın anketlerine katılanların yüzde 13.3’ü pandemi öncesinde kuru fasulyeyi ayda bir tüketirken, bu oran koronavirüs salgını sırasında yüzde 19.5’e yükseldi. Katılımcıların yarısına yakını bulguru her hafta tüketirken, yine aynı oranda katılımcı hem pandemi öncesi hem de pandemi sırasında her hafta makarna tüketiyor. THK raporunda, mercimek, makarna, bulgur, şehriye ve pirincin yoksulların temel besin gıdaları olduğunu açıkladı.