DERSİM- 4 Mayıs Dersim Tertelesi’nin yıldönümünde Dersim Emek ve Demokrasi Güçleri tarafından anma gerçekleştirildi. Halvori Gözeleri’nde (38 Kayalıkları) gerçekleştirilen anmada ortak açıklamayı HDP İl Eşbaşkanı Nurşat Yeşil tarafından okundu.
Partizan’ın da bileşeni olduğu Emek ve Demokrasi Güçleri’nin “Xo vira meke!/Unutma!” başlıklı açıklamasında, “4 Mayıs 1937-1938 Dersim Tertelesi, Dersim Katliamı’nda hayatını kaybedenleri anma, kefen ve mezar yeri olmayan on binlerce canımızın akıbetini sorma günüdür. Dersimlilerin kara günüdür” denildi.
Açıklamada “1937-1938 yıllarında Dersim’de tedip ve tenkil harekâtı yapılmış, askerî harekât sürecinde Dersim’ de her yaş grubundan kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın binlerce kişi kasıtlı olarak katledilmiştir. Yine binlercesi ailelerinden koparılarak Anadolu’nun değişik illerine sürgün edilmiştir. Ayrıca, binlercesi de hapishanelerde, dağlarda ve mağaralarda ölüme terk edilmiş; birçok çocuk zorla ailelerinden alınarak çeşitli ailelere evlatlık olarak verilmiş ve bu çocukların tamamına yakınından bir daha haber alınamamıştır.” denilerek “Bunlarla birlikte inanç ve gelenekleri yasaklanarak Dersim coğrafyası tarumar edilmiştir. Bu acıların üzerinden tam 83 yıl geçmiştir. Tüm bu yaşananlardan dolayı biz Dersim Halkı olarak 4 Mayısları Dersim Tertele Günü olarak anmaktayız.” ifadelerine yer verildi.
Açıklama şu şekilde devam etti: “1937-38 Dersim Tertelesi sıradan bir katliam değildir. Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti Dersim toplumunu sürekli bir biçimde bünyesi içinde yabancı bir varlık olarak görmüş Dersim’in kendine özgü yaşam tarzını, siyasi, sosyal ve kültürel kimliğini ortadan kaldırmak istemiş ve nihayetinde Tunceli tenkil harekâtı ile bunu fiilen gerçekleştirmiştir.
Dersim 37-38 resmi tarihin yazdığı “birlik-beraberliğimizi nasıl kurduk” hikâyesinin en kanlı sayfalarından biridir. Ve şimdi bu sayfada unutulmayan, unutturulamayan acı, bütün zamanların baskılarına, yasaklarına galebe çalmış bir gerçek olarak kendisini bize hatırlatıyor. Gerçek bir “birlik ve beraberlik”, Dersim 37/38 acısı ile yüzleşmeden, bu yarayı onarmadan mümkün değildir.”
Basın açıklamasıda ayrıca şu talepler ifade edildi:
“- Arşivler açılsın, hesap verilsin.
– Dersim ismi iade edilsin.
– Dersim halkından resmi özür dilensin.
– Sürgünler, kayıplar ve evlatlık alınan çocukların listesi açıklansın.
– Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yeri açıklansın.
– Dillerimize ve Kızılbaş Alevi inancımıza özgürlük istiyoruz.
– Dersim’de doğanın talanına yol açacak projeleri iptal edilsin.”
Basın açıklamasının okunmasının ardından Peri Belediye Eşbaşkanı Orhan Çelebi, Dersim Belediye Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, Dersim HDP Milletvekili Alican Önlü ve Dersim Baro Başkanı Kenan Çetin birer konuşma yaptılar. Kayalıklarda mum yakılmasının ve niyaz dağıtılmasının ardından Dersim Katliamı’nda askerin eline düşmemek için kendini kayalıklardan atan 20 kadın için Munzur’a 20 karanfil atıldı. Ardından ise Dersim merkezde bulunan Seyit Rıza heykeli önünde mum yakılıp alana karanfiller bırakıldı ve pankart asıldı.
Emek ve Demokrasi Güçleri’nin anma programını son bulmasından sonra aynı gün akşam 19.38’de ise sanatçı Metin Kahraman ve Zeynep Kılıç’ın ezgileri ile bir kez daha anma etkinliği gerçekleştirildi.
