Çin’de “Sıfır Covid” politikalarına karşı başlayan eylemler bazı bölgelerde Çin hükümetinin karantina uygulamalarını “gevşetme” kararı almasıyla birlikte eylemlerin durumu yavaşlamaya başladı.
Öğrencilerin, işçilerin ve köylülerin katıldığı eylemler Çin hükümetine şimdilik geri adım attırmış gibi gözüküyor. Pekin’deki protestolardan sonra ertesi gün evi basılarak gözaltına alınan üniversite öğrencisi ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Güvenlik sebebiyle ismini açıklayamadığımız üniversite öğrencisi ile gözaltı sürecini ve protestoların içeriğini konuştuk.
Yeni Demokrasi: Protestolara katılmaya nasıl karar verdiniz?
Protestoların en başında dokunaklı bir detay var. Başlangıçta boş kâğıdı tutan sadece 3 kişi vardı. Bu arada kadınlar bu kavgada gerçekten cesurdu, üç kişiden ikisi kadındı. Daha sonra kadınlardan biri herkese seslendi: “İsterseniz bizim tarafımızda durabilirsiniz.” Bu sırada çok dokunaklı bir sahne ortaya çıktı. Birçok kişi (ben dahil) çok hızlı bir şekilde arkalarında durduk. Kişi sayısı bir dakika içinde üçten 100’ün üzerine çıktı. Gerçekten çok duygulandım.
Pekin polisi olay yerinde daha kontrollüydü. Protestolar boyunca büyük çaplı çatışmalar olmadı. Ama birkaç küçük çatışmalar yaşandı. Fakat her zaman olduğu gibi asıl saldırı herkes gittikten sonra gelir. Polis beni eve geldiğimin ertesi günü buldu ve beni gözaltına aldı.
YD: Polis seni neden gözaltına aldı?
Yabancı güçler tarafından etkilendiğimi ve yabancı güçler tarafından kullanıldığımı düşünüyorlar. Ancak hepimizin bildiği gibi ben de dahil olmak üzere insanların çoğu sıradan insanlar ve bu hareketten önce ülke dışından hiç kimseyle iletişim kurmadılar. Bu aynı zamanda Çin hükümetinin olağan numarasıdır: “Hükümete ve politikalarına karşı tüm kampanyaları ‘dış güçlere’ atfedin.” Gözaltında fiziksel bir işkence görmedim fakat sözlü aşağılamalar oldu. “Sen çocuksun ne biliyorsun” vb. gibi. Bir de “İleride bu tür faaliyetlere katılırsanız daha ciddi sonuçları olabilir” gibi sözlü tehditlerde bulunuldu.
YD: Protestolara liberaller mi öncülük ediyor?
Şangay’da evet. Ancak Şanghay’da Mao Zedong’un portresi de ortaya çıktı. Yani aslında tüm gruplar bu protestoya katıldı. Birleşik hareket eden bir grup yok. Hatta bu hareketin sol kanadının üstün olduğunu düşünüyorum. Herkes “Yaşasın Halk” ve Mao’nun “Bırakın insanlar konuşsun, gök düşmez, siz de düşmezsiniz.” sözlerinden bahsederek Enternasyonal marşını söyledi.
Bence Şangay’daki liberaller Xi Jinping ve Komünist Parti’den istifa etmelerini isterken, Pekin’de biz solcular Çin’den revizyonist yolu izlemeyi bırakmasını istiyoruz. Son tahlilde, biz Çin hükümetinin bazı temel politikalarını ve çizgilerini tamamen reddediyoruz. Örneğin, “tek parti yönetimi”, “reformları” ve “dışa açılma”. Bu talepler ÇKP’nin kırmızı çizgisine dokunmuş olabilir.
Örneğin, Urumçi’deki protestolarda halk sadece engellemenin kaldırılmasını istedi ve hükümetin baskısı açıkça güçlü değildi. Eğer talepleri Sincan’ın bağımsızlığı için olsaydı hükümetin onları tüm gücüyle kesinlikle bastıracağına ve hatta kan dökülebileceğine inanıyorum.
Protestoların özneleri genç neslin yeni solcuları. Ayrıca tek parti diktatörlüğüne karşılar. Yeni Sol’un önemli bir özelliği, çoğu insanın sosyalist sistem altında çok partili sistemi desteklemesidir. Aslında, bazı feministler ve cinsel azınlıklar bu harekette ayağa kalktı. Bence Çin’de genç neslin çoğu şu anda daha demokratik ve açık bir sosyalizmi tercih ediyor. İşçi sınıfı ve köylü sınıfını gözetirken, kadın ve cinsel azınlıkların haklarını, ifade ve basın özgürlüğünü de dikkate almaya başlamış ve giderek bazı evrensel değerleri benimsemişlerdir.
YD: “Yeni Sol” nasıl bir hareket?
Hâlâ sosyalist sistemin, planlı ekonominin, kamu mülkiyetinin ve sınıf mücadelesinin esas olduğuna inanıyoruz. Ancak, bu yönlere odaklanırken, dikkatimizi toplumdaki diğer savunmasız gruplara da genişlettik. Aslında sol, her zaman feminizm ve cinsel azınlıkların haklarıyla ilgilendi. Örneğin, Sovyetler eşcinselliği suç olmaktan çıkaran dünyadaki ilk ülkeydi. Sadece bu şeylere “geleneksel” solculardan daha fazla dikkat ediyoruz. Ve birçok geleneksel solcu değer tarafımızca reddedilecek (ancak solculuğun temel programını inkâr etmeyeceğiz).
Örneğin, 20. yüzyılda birçok sosyalist ülke, partinin her şeye liderlik etmesi gerektiğine inanıyordu. Ama biz öyle düşünmüyoruz, toplumun farklı seslerin varlığına izin vermesi gerektiğini düşünüyoruz.
YD: Sizce bu protestolar nasıl sonuçlanacak?
Bence bastırılabilir. Ancak birçok bölgenin de değişiklik yaptığı görülüyor. Örneğin Guangzhou’da karantinanın kaldırılması gibi. Bu yüzden protestoların kısmi bir zafer kazanacağını düşünüyorum. Ancak son tahlilde sistem içi reformlarla sınırlıdır, bu hareketin daha önemli bir değeri Çin halkının direniş ruhuna ilham vermesinde yatıyor. Henan’daki önceki hak savunma olaylarının çoğu diz çöktü. Ancak bu olaydan sonra halkın hükümete karşı şiddetli direnişinin önemli ölçüde arttığı görülmektedir.
YD: Öğrenciler protestolarda çok etkindi. Nasıl hissediyorlar?
Hepsi heyecanlı ve biraz kızgın olmalı. O gün hislerim “bu hayatta en az bir gün”dü.
Ayrıca benimle röportaj gerçekleştirdiğiniz için çok mutlu oldum. Hepinize teşekkür ederim.
