HABER MERKEZİ- Meclis’te muhalefetin oylarıyla reddedilen, 8 maddelik ‘kamuya personel alımında uygulanan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması’ yasası Resmi Gazete’de yayımlandı.
Meclis’teki ilk görüşmede iktidar yeterli çoğunluğu sağlayamamış, tasarı muhalefet partilerinin oylarıyla reddedilmişti. Tasarı bir süre sonra tartışmalar ve itirazlar eşliğinde tekrar gündeme getirildi ve Cumhur İttifakı’nın oylarıyla Meclis’ten geçti.
AKP’nin önergeleriyle Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Teklifi’nde yapılan değişikliğe göre kamuda çalışacak öğretmen adaylarına ve Dışişleri Bakanlığı’nda görev yapacak diplomatik kariyer memurlarına da güvenlik soruşturması yapılacak.
Yasada “güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar” şu şekilde:
Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler,
Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli,
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel,
Üst kademe kamu yöneticileri,
Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler,
Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler.”
Yasada, arşiv araştırmasının kapsamı ile güvenlik soruşturması kapsamında bakılacak konular da yeniden düzenleniyor. Arşiv araştırması, kişinin “adli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetlerince halen aranıp aranmadığının, kişi hakkında herhangi bir tahdit bulunup bulunmadığının, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ilgili hükümleri kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan bakılmasını” kapsayacak.
Güvenlik soruşturması ise “arşiv araştırmasındaki konulara ilave olarak kişinin; görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesini” içerecek.
MİT, POLİS SORUŞTURACAK
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirliklerince yapılacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler, kendilerine iletilen talep doğrultusunda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden, elektronik bilgi işlem merkezlerinden gerekli bilgi ve belgeleri, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararlarını, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguları almaya yetkili olacak.
KOMİSYONU KURULACAK
Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla Değerlendirme Komisyonu kurulacak.
Komisyon, Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Başkanı’nın görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, TBMM Başkanlığı’nda genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla başkan dahil en az 5 kişiden ve tek sayıda olacak şekilde oluşturulacak.
MAHKEMELERE SUNULACAK
Veriler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Değerlendirme Komisyonuna iletilecek. Değerlendirme Komisyonu, kendisine iletilen verilere ilişkin değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire iletecek. Mahkemeler tarafından istenildiğinde bu bilgiler sunulacak.
AKP’nin önergesiyle ‘güvenlik soruşturmasına görevin gerektirdiği niteliklere etkisi yönüyle kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarını’ dahil eden hüküm tekliften çıkarılmıştı.
AYM İPTAL ETMİŞTİ
15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ardından yürürlüğe giren ancak AYM’nin iptal ettiği güvenlik soruşturması uygulamasının yeniden yasalaşması sonucunda öğretmenler, istihbarat personeli, Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet ve sahil güvenlik teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli soruşturulacak.
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, üst kademe kamu yöneticileri ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje ve tesislerde çalışmak isteyenler de soruşturmadan geçirilecek.
Güvenlik soruşturması MİT, emniyet ve valiliklerce yapılacak. Soruşturma sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla Değerlendirme Komisyonu kurulacak.
