HABER MERKEZİ- “FETÖ” ve PKK üyeliğiyle suçlanarak tutuklanan Rahip Andrew Brunson’la ilgili ABD’yle yürütülen pazarlıklardan sonuç çıkmaması üzerine ABD’den “Türkiye’nin İçişleri ve Adalet Bakanı’na yaptırım uygulanacak” açıklaması geldi. ABD ile Türkiye arasındaki kirli pazarlıkların açığa çıkmasına da olanak tanıyan yaptırım kararı sonrası dolardaki ani artış ise ekonomik kaygıları yeniden canlandırdı. ABD ile Türkiye arasındaki Brunson krizinin nasıl sonuçlanacağına dair tartışmalar sürerken ABD’den yaptırımlar sürecek açıklaması geldi.
Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders tarafından yapılan açıklamada, “ABD Başkanı’nın talimatı doğrultusunda ABD Hazine Bakanlığı, ikisi de Pastör Brunson’ın gözaltına alınması ve tutuklanmasında önemli rol oynayan içişleri ve adalet bakanlarına yaptırım uygulamaktadır” denildi. Sanders açıklamasında, “Brunson’ın herhangi bir suç işlediğine dair bir kanıt bulunmadığını ve kendisinin, Türk hükümetinin adil olmayan tutukluluğunun kurbanı olduğunu” ifade etti.
Buna göre insan hakları ihlali yaptığı belirtilen iki bakanla ilgili olarak bütün ilişkiler askıya alınacak. Yaptırımlar kapsamında, iki bakanın (varsa) ABD’deki mal varlıkları dondurulacak ve ABD vatandaşlarının bakanlarla herhangi bir ekonomik ilişkiye girmesi yasaklanacak.
NE OLMUŞTU?
ABD’li Rahip Andrew Brunson, 2016 Ekim ayında “FETÖ ve PKK adına suç işlediği” ve “casusluk yaptığı” suçlamalarıyla tutuklanmıştı. Hakkındaki suçlamaları reddeden Brunson, geçtiğimiz hafta ev hapsine çıkarılmıştı.
ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı Mike Pence, Brunson’ın serbest bırakılmaması halinde Türkiye’ye karşı yaptırım uygulanacağını açıklamıştı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise konuya dair son açıklamasında “Tehdit diline prim vermeyiz” dedi.
Cumhuriyet’in Bloomberg’den aktardığı iddiaya göre, Amerikan yönetimi Türkiye ile görüşmelerde Brunson’ın bırakılması karşılığında, “Hazine Bakanlığı’na Halkbank’a düşük bir para cezası kesilmesi için tavsiyede bulunmayı, Halkbank’ın eski genel müdür yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’nın Türkiye’ye iade edilip ABD’de aldığı hapis cezasını Türkiye’de tamamlamasını, İsrail’in de Ebru Özkan isimli Türkiye vatandaşını serbest bırakmasını sağlamayı” kabul etti.
‘TÜRKİYE SON ANDA YENİ BİR ŞART KOŞTU’
Bloomberg ise her iki taraftan yetkililere dayandırıldığı belirtilen haberde, Ankara’nın bu anlaşmaya son anda bir ek daha yapmak istediğini öne sürdü. İddiaya göre, Amerikan tarafı Brunson’ın tutukluluğunun devamına karar verilen 18 Temmuz’daki duruşmada serbest bırakılıp sınırdışı edilmesini bekliyordu. Fakat, Türkiye bunun yerine son dakikada anlaşmanın şartlarını değiştirdi; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Halkbank’a ilişkin her tür soruşturmadan vazgeçilmesi şartını da ekledi. Haberde bu iddianın Türk ve Amerikalı yetkililere dayandırıldığı vurgulanırken, “Anlaşma çöktü ve Brunson ev hapsine alındı” denildi.
Haberdeki bir diğer iddia ise Amerikalıların söz konusu müzakereleri, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yakın bir kişi ile bir arka kanaldan yürüttüğü” yönünde. Haberde, bu kişinin ismi verilmedi.
HÜKÜMET KANADINDAN AÇIKLAMALAR
İçişleri Bakanı Soylu: “Amerika’da bir malımız var; FETÖ. Onu da orada bırakmayız, alacağız.” şeklinde konuşurken Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise “ABD Hazine Bakanlığının ülkemizle ilgili olarak açıkladığı yaptırım kararını şiddetle protesto ediyoruz. ABD yönetimini bu yanlış karardan geri dönmeye çağırıyoruz. Hiçbir amaca hizmet etmeyecek sözkonusu saldırgan tutumun karşılığı gecikmeksizin aynıyla verilecektir.”
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “ABD’nin iki Bakanımıza yaptırım uygulamaya kalkışması karşılıksız kalmayacaktır” derken Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, hakkında yaptırım kararı uygulayacağını açıklayan ABD’ye şöyle yanıt verdi: “Benim bu topraklarda yaşamak ve bu topraklarda ölmek dışında bir düşüm olmadı. ABD’de veyaTürkiye dışında herhangi bir ülkede ne bir dikili ağacım, ne bir tek kuruş param da yoktur. Nasip olursa belki bir gün memleketim Gaziantep’te küçük bir zeytinlik alırım.”
Twitter hesaplarından açıklama yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD’den gelen açıklamaya tepki gösterdi. Oktay, “Asla boyun eğmeyiz” derken, “#buyaptırımtürkiyeyedir” etiketini de mesajına ekledi. Akar ise “Değil Türk İçişleri ve Adalet Bakanı’na; sınırlarımızdaki bir ağacın yaprağına yapılan bir hareket Türkiye Cumhuriyeti’ne yapılan bir harekettir. Kabul etmiyoruz, korkmuyoruz! Tarih buna en büyük şahidimizdir” tweeti paylaştı.
Akar ikinci tweetinde de “Bu topraklar yokluklar içinde Kuvâyi Milliye ile dünyaya kafa tutmuş bir halkın yurdu. Türk halkı tüm kesimleriyle birlikte hem devletimizin, hem de Adalet Bakanımız Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanımız Süleyman Soylu’nun yanındadır. ABD’nin bakanlarımıza yönelik skandal yaptırım kararı Türkiye’nin kutlu yürüyüşünü durdurmaya yöneliktir. Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde yürüyüşüne devam edecektir. Kimsenin gücü bu yürüyüşü durdurmaya yetmeyecektir” dedi. Akar mesajlarında, her iki bakanın Twitter hesaplarını etkiketlerken, “#buyaptırımtürkiyeyedir” etiketini de kullandı.
AKP, MHP, CHP ve İYİ PARTİ’DEN MECLİSTE ORTAK AÇIKLAMA
AKP Grup Başkanvekili Mehmet Muş, CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay ve İYİ Parti Grup Başkanvekili Yavuz Ağıralioğlu’nun imzalarıyla yayımlanan ortak açıklama, “ABD’nin tehditlerine halkımızın ortak dayanışması ve kararlılığı ile ‘hayır’ diyoruz” başlığıyla duyuruldu.
Açıklamada, “ABD yönetiminin bir süreden beri Türkiye’ye yönelik dostluk, müttefiklik, ortak NATO üyeliği ile olduğu kadar ülkeler arası ilişkilerin uzun yıllar boyunca teşekkül etmiş değerleri bakımından da kabul edilemez tutum, beyan ve politikalarla yürüttüğü siyaseti ve nihayet bunun akıl ve mantık dışı son halkasını teşkil eden “Türkiye hükümetinin iki bakanına yönelik Hazine Bakanlığı eliyle yürürlüğe koyduğu yaptırım kararının şiddetle protesto edildiği” vurgulandı.
Açıklamada, “Bu tür uygulama ve tehditkar beyanların Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerde ortaya çıkmış sorunları çözmeye yardımcı olmadığı gibi ayrıca bunlara yeni sorunlar ekleme niteliği taşıdığı” belirtildi.
PENCE: BRUNSON SERBEST KALANA KADAR SÜRECEK
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, yaptırım kararıyla ilgili olarak Twitter’dan yaptığı açıklamada “ABD, Türkiye’ye sert ekonomik yaptırımlar uygulanmasına karar verdi. Yaptırımlar Rahip Brunson serbest kalana ve bu masum din adamı ABD’ye dönene kadar sürecek” dedi.
KÜRESEL MAGNİTSKY YASASI
ABD’nin Türkiye’ye 2016 tarihli Küresel Magnitsky Yasası kapsamında yaptırım uygulayacağı belirtilmişti. Söz konusu yasa, ABD hükümetinin dünyada yolsuzluk ya da insan hakları ihlallerine karıştığı gerekçesiyle bireylere, şirketlere ya da diğer kurumlara yaptırım uygulamasına olanak tanıyor.
Bu kapsamdaki yaptırımlar, bu kişi, kurum ya da şirketlerin ABD’deki varlıklarına el konulması, seyahat yasağı ve ABD’li şirketlerle iş yapmasının yasaklanması gibi kısıtlamaları içeriyor.
