HABER MERKEZİ- Anayasa Mahkemesi (AYM); Evrensel, BirGün, Cumhuriyet ve Sözcü gazetelerinde yer alan haber ve köşe yazıları nedeniyle Basın İlan Kurumu (BİK) tarafından verilen ilan kesme cezalarına ilişkin verdiği ihlal kararının gerekçesini açıkladı.
AYM ilan kesme cezalarına dair verdiği ihlal kararının gerekçesinde ceza istatistiklerine dikkat çekerek “Cezalandırma aracına dönüştüğü gözlemlenmiştir” dedi.
Resmi ilan ve reklamların kesilmesi ifade ve basın özgürlüğüne aykırı bulunurken; ihlalin yapısal sorundan kaynaklandığına karar veren AYM, çözümü için keyfiyetin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) bildirilmesine ve pilot karar usulü uygulanmasına karar verdi. Sözcü’de yer alan habere göre ceza kesilen gazetelere tazminat da ödenecek.
Kararda, resmi ilan ve reklam kesme cezalarına ilişkin koşulların çerçevesinin çizilmesi, belirli bir açıklık ve kesinlikte olan ifadelerle kanun maddesinin şekli ve maddi yönden yeniden düzenlenmesi gerektiği ve BİK’in değerlendirmeleriyle ilgili sistematik sorun olduğu belirtildi.
Evrensel’in aktardığına göre AYM kararında şu ifadeler yer aldı:
“Yukarıdaki değerlendirmeler çerçevesinde BİK ve asliye hukuk mahkemelerinin 195 sayılı Kanun’un 49. maddesi kapsamında verdikleri -sistematik bir sorunun varlığına işaret eden- aynı yöndeki kararlarının doğrudan kanun hükmünden kaynaklandığı dikkate alındığında benzeri yeni ihlallerin önlenmesi için ülkemizde hâlihazırda işleyen mevcut sistemin yeniden ele alınması ihtiyacı ortadadır.
“CEZALANDIRMA ARACINA DÖNÜŞTÜĞÜ GÖZLEMLENMİŞTİR”
Nitekim Anayasa Mahkemesine BİK tarafından sunulan bilgi ve belgelere göre BİK’in 2018 yılı istatistiklerinde gazetelerin basın ahlak esaslarını ihlal ettiği gerekçesiyle 39 gün, 2019 yılı istatistiklerinde 143 gün, 2020 yılı istatistiklerinde 572 gün resmî ilan vereklam kesme cezası verdiği görülmüştür. Bu doğrultuda verilen cezalara bakıldığında Kuruma verilen yetkinin basının etik değerlerini düzenleme amacından öteye giderek artık kimi basın mensupları açısından caydırıcı etki yaratabilecek bir cezalandırma aracına dönüştüğü ve bu durumun sistematik bir soruna neden olduğu gözlemlenmiştir.
