HABER MERKEZİ- Yap-işlet-devret modeliyle yapılan ve yolcu garantisi verilen Kütahya’daki Zafer Havalimanı’nın yolcu trafiği tahmini daha da şaştı. Müteahhit firmaya 2020 yılı için 1 milyon 279 bin yolcu garantisinin verildiği havalimanından yılın ilk dört ayında uçanların sayısı 14 bin 256’da kaldı. 8 yılda 40 milyon avroya ulaşan yolcu garantisi ödemeleri 2044 yılına kadar devam edecek.
Yap – işlet- devret modeli ile yapılan ve kamunun cebinden müteahhitlere uzun yıllara yayılan kaynak aktarma uygulamasının en çarpıcı örneği olan Kütahya Zafer Havalimanı’nın faturası daha da büyüdü. 2020 yılı için 1 milyon 279 bin 352 yolcu garantisi verilen havalimanından Nisan ayı sonuna kadar uçan yolcuların sayısı 14 bin 256’da kaldı.
Kamudan aldığı büyük ölçekli ve garanti ödemeli ihaleler ile bilinen, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün de ortakları arasında yer alan IC İÇTAŞ’ın inşa ettiği Zafer Havalimanı milyonlara varan yolcu garantilerine karşın giderek daha az tercih ediliyor. Koronavirüs salgını dolayısıyla önce dönemlerde de hedefin yanına bile yaklaşamayan yolcu sayısı yok denecek kadar azaldı.
GARANTİ HER YIL ARTIYOR
2012 yılı Kasım ayında hizmete açılan havalimanı için verilen yolcu garantisi her yıl artıyor. Yolcu tahmin yüzdesinde ilk yıl yüzde 98 sonraki yıllarda da yüzde 95’in altına düşmeyen yolcu tahmini yanılması nedeniyle her yıl yüklenici şirketin cebine kamudan milyonlarca Avro aktarılıyor.
YARIYA YAKIN AZALDI
2013’te 909 bin 500, 2019 yılı için 1 milyon 232 bin yolcu garantisi verilen havalimanının geçen yılki yolcu sayısı 82 bin dolayında oldu.
1 milyon 279 bin 352 olarak belirlenen 2020 yılı yolcu garantisi ise salgının da etkisiyle geçen yılın da çok altında gerçekleşiyor. Ocak ayında 5 bin 656, Şubat ayında 4 bin 508, Mart ayında 2 bin 601 yolcunun kullandığı havalimanında Nisan ayındaki yolcu trafiği bin 491 oldu. Yılın ilk dört ayındaki 14 bin 256 olan toplam yolcu sayısı geçen yılın aynı dönemindeki 26 bin 420 yolcu sayısının da çok altında gerçekleşti. Geçen yılın aynı dönemine göre yolcu sayısı yüzde 46 daha azaldı. Bu nedenle şirkete aktarılacak garanti ödemesi tutarı daha da büyüyecek.
8 YILDA 40 MİLYON AVRO
Eski Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, bütçeden şirkete 2012-2017 yılları arasındaki beş yıllık dönemde iç hat giden yolcu için 5 milyon 799 bin 246 Avro, dış hat giden yolcu için de 20 milyon 892 bin 380 Avro olmak üzere, 26 milyon 691 bin 626 Avro ödendiğini açıkladı. 2018 yılı ödemesinin 4 milyon 755 bin 420 Avro, 2019 yılı ödemesinin ise 4 milyon 975 bin 270 Avro olduğu biliniyor.
Böylece yapım maliyeti 50 milyon Avro olarak hesaplanan şirkete sekiz yılda yapılan yolcu garantisi ödemesi şimdiden 40 milyon Avro’ya yaklaştı.
20 YIL DAHA
2044 yılı Şubat ayına kadar garanti ödemesi yapılacak. Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin yaptığı hesaplamaya göre garanti süresinin sona ereceği 2044 yılına kadar IC İÇTAŞ şirketine 205 milyon 281 bin 118 avro garanti ödemesi yapılacak.
KİM İŞLETİYOR?
Garantili kamu ihalelerinin sembolü haline gelen Zafer Havalimanı IC Holding tarafından işletiliyor. Dev holdingin inşaat ve enerji yatırımları ön planda olsa da aynı zamanda turizm ve sanayi alanında da yatırımları var. Ayrıca Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre otoyolu da IC Holding tarafından işletiliyor. Holding’in enerji projeleri ise ana faaliyetlerinden. Çeliktepe Hidro Elektrik Santrali (HES), Bağıştaş Barajlı Hes, Yukarı Mercan Hes, Üçharmanlar Hes, Kemerçayır Hes, Niksar Hes holding hidro elektrik santralları. Bunun yanında holding Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralları’nı da işletiyor. Bu termik santrallar filtre takmadığı için 2019 sonunda gündem olan 13 TES’in içindeydi. (BİRGÜN)
